Chương trình Giáo dục Thường xuyên (GDTX) cấp THPT không bao gồm môn Thể dục (Giáo dục thể chất) trong danh sách 7 môn văn hóa bắt buộc theo quy định tại Thông tư 12/2022/TT-BGDĐT. Thay vì các tiết rèn luyện thể chất chuyên sâu như hệ chính quy, chương trình áp dụng cơ chế chuyển đổi linh hoạt thông qua Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa kiến thức và kỹ năng mềm. Tuy nhiên, việc thiếu vắng môn học này hoàn toàn không ảnh hưởng đến giá trị pháp lý của bằng tốt nghiệp hay điều kiện xét tuyển vào các trường Đại học, Cao đẳng trên toàn quốc [1]. Do đó, để tối ưu hóa lộ trình học tập, học viên cần nắm rõ cơ cấu môn học và cách thức tính điểm rèn luyện đặc thù của hệ đào tạo này.
Chương trình GDTX cấp THPT có bắt buộc học môn Thể dục không?
Trả lời: Theo quy định hiện hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo, KHÔNG có môn Thể dục là môn học bắt buộc độc lập trong chương trình GDTX cấp THPT.
Đây là điểm khác biệt căn bản nhất giữa hệ GDTX và hệ THPT công lập, được quy định rõ ràng trong khung chương trình giáo dục phổ thông mới. Việc loại bỏ môn học này nhằm mục đích giảm tải áp lực cho người học, đặc biệt là nhóm đối tượng vừa học vừa làm hoặc người lớn tuổi cần tập trung tối đa vào các môn văn hóa cốt lõi. Để hiểu rõ cơ sở pháp lý và danh mục môn học giáo dục thường xuyên cấp THPT cụ thể được áp dụng, chúng ta sẽ xem xét các quy định chi tiết từ văn bản chỉ đạo dưới đây.
Quy định tại Thông tư 12/2022/TT-BGDĐT
Căn cứ vào Thông tư 12/2022/TT-BGDĐT ban hành Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp THPT, danh sách các môn học bắt buộc chỉ bao gồm 7 môn văn hóa, hoàn toàn vắng bóng môn Giáo dục thể chất (Thể dục). Điều này đồng nghĩa với việc học viên sẽ không phải tham gia các bài kiểm tra thể lực định kỳ như chạy bền, nhảy xa hay đá cầu để tính điểm trung bình môn [2].
Danh sách 7 môn văn hóa bắt buộc
Học viên theo học tại các Trung tâm GDTX sẽ tập trung hoàn thành chương trình của 7 môn học cốt lõi sau:
- Ngữ văn
- Toán
- Lịch sử
- Địa lí (hoặc lựa chọn khác tùy tổ hợp)
- Giáo dục kinh tế và pháp luật
- Vật lí (hoặc môn KHTN khác)
- Hóa học (hoặc Sinh học)
Việc tinh giản môn Thể dục giúp quỹ thời gian của học viên được ưu tiên for các môn thi tốt nghiệp quan trọng, phù hợp với tính chất “học để làm, học để thi” của hệ GDTX.
Hoạt động nào thay thế môn Thể dục tại các trung tâm GDTX?
Trả lời: Môn Thể dục được lồng ghép hoặc thay thế bằng Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp với thời lượng quy định là 3 tiết/tuần.
Thay vì tập trung vào phát triển thể chất chuyên sâu qua các bài tập vận động mạnh, chương trình GDTX hướng đến việc phát triển phẩm chất và năng lực thích ứng xã hội thông qua các hoạt động tập thể. Sự chuyển đổi này không chỉ giúp tinh giản chương trình mà còn tạo điều kiện để học viên tham gia các chuyên đề giáo dục kỹ năng sống thiết thực. Cụ thể, cách thức tổ chức và phân bổ thời gian học tập được triển khai linh hoạt như sau.
Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp được tổ chức thế nào?
Trong chương trình GDTX, “Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp” là một nội dung giáo dục bắt buộc tương đương with một môn học. Thời lượng 3 tiết mỗi tuần thường được phân bổ vào các hoạt động:
- Sinh hoạt dưới cờ: Giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống.
- Sinh hoạt lớp: Đánh giá nề nếp, rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm.
- Hoạt động giáo dục theo chủ đề: Hướng nghiệp, kỹ năng sống, hoặc các hoạt động văn hóa thể thao phong trào (nếu trung tâm tổ chức).
Đây chính là “khoảng trống” để các trung tâm có thể lồng ghép các giải đấu thể thao phong trào, tuy nhiên nó không mang tính chất bắt buộc và khắt khe về điểm số như môn Thể dục chính quy [4].
Thời gian học tập tại GDTX được giảm tải ra sao?
Nhờ việc cắt giảm môn Thể dục và một số môn năng khiếu khác (như Âm nhạc, Mỹ thuật), tổng thời lượng học tập của học sinh GDTX nhẹ hơn đáng kể:
- GDTX: Khoảng 28.5 tiết/tuần (bao gồm cả ôn tập).
- THPT Chính quy: Thường dao động từ 30 – 32 tiết/tuần trở lên.
Sự chênh lệch này giúp học viên có thêm thời gian tự học, đi làm thêm hoặc tham gia các lớp luyện thi Đại học bên ngoài, giải quyết bài toán cân bằng cuộc sống cho những học viên lớn tuổi.
Sự khác biệt về môn chất giữa GDTX và THPT chính quy là gì?
Trả lời: Sự khác biệt cốt lõi nằm ở số lượng môn học bắt buộc (7 môn so với 8 môn văn hóa + thể chất + các môn khác) và việc không tổ chức dạy môn Giáo dục thể chất bài bản.
Việc so sánh trực quan giữa hai hệ đào tạo sẽ giúp phụ huynh và học sinh hình dung rõ hơn về khối lượng kiến thức thực tế và yêu cầu cần đạt trong suốt 3 năm học. Mặc dù số lượng môn học ít hơn, nhưng chất lượng đầu ra và giá trị bằng cấp vẫn được nhà nước đảm bảo theo chuẩn kiến thức kỹ năng quốc gia. Dưới đây là bảng đối chiếu chi tiết và phân tích về môi trường rèn luyện thể chất.
Bảng so sánh môn học và hoạt động thể chất
| Tiêu chí | GDTX Cấp THPT | THPT Chính quy |
|---|---|---|
| Môn Thể dục (GDTC) | KHÔNG học | Bắt buộc (có tính điểm) |
| Số môn bắt buộc | 7 môn văn hóa | Toán, Văn, Anh, GDTC, GDQP… |
| Hoạt động thay thế | HĐ trải nghiệm, hướng nghiệp (3 tiết/tuần) | HĐ trải nghiệm (3 tiết/tuần) + GDTC riêng |
| Giáo dục QPAN | Học tập trung cấp chứng chỉ | Học rải rác hoặc tập trung |
Học sinh GDTX thiệt thòi gì so với hệ chính quy về rèn luyện thân thể?
Phải thừa nhận rằng, học sinh GDTX chịu một số “thiệt thòi” nhất định về môi trường rèn luyện thể chất:
- Thiếu không gian: Nhiều trung tâm GDTX có diện tích nhỏ, không có sân bãi rộng, nhà thi đấu đa năng hay hồ bơi như các trường công lập chuẩn quốc gia.
- Thiếu tính bài bản: Không được giáo viên chuyên trách hướng dẫn kỹ thuật các môn thể thao.
Tuy nhiên, đây không phải là vấn đề quá lớn. Học viên hoàn toàn có thể chủ động bù đắp bằng cách tham gia các câu lạc bộ thể thao bên ngoài (Gym, bơi lội, bóng đá) để duy trì sức khỏe, thậm chí còn thoải mái hơn vì không bị áp lực điểm số.
Không học Thể dục tại GDTX có ảnh hưởng đến kỳ thi Đại học không?
Trả lời: Việc không học môn Thể dục hoàn toàn KHÔNG ảnh hưởng đến điều kiện dự thi Tốt nghiệp THPT hay xét tuyển Đại học.
Nhiều học sinh lo ngại rằng bảng điểm thiếu môn Thể dục sẽ là “điểm trừ” trong hồ sơ xét tuyển hoặc bị coi là không đủ điều kiện tốt nghiệp, nhưng thực tế quy chế tuyển sinh hiện hành không yêu cầu điểm số môn này. Pháp luật giáo dục Việt Nam bảo hộ sự bình đẳng về cơ hội học tập nâng cao cho mọi hệ đào tạo, đảm bảo quyền lợi tuyệt đối cho người học GDTX. Chúng ta sẽ làm rõ cơ chế thi cử và giá trị pháp lý của văn bằng ngay sau đây.
Cơ chế thi Tốt nghiệp THPT
Trong kỳ thi Tốt nghiệp THPT, các bài thi bao gồm: Toán, Ngữ văn, và bài thi tổ hợp (KHTN hoặc KHXH). Môn Thể dục không nằm trong danh mục các môn thi tốt nghiệp. Do đó, việc bạn có học môn này ở trường hay không không liên quan đến điểm xét tốt nghiệp.
Xét tuyển Đại học
Các trường Đại học xét tuyển dựa trên điểm thi tốt nghiệp hoặc điểm học bạ của các môn văn hóa (Toán, Lý, Hóa, Văn, Anh, Sử, Địa…). Trừ khi bạn thi vào các trường năng khiếu đặc thù như Đại học Thể dục Thể thao (cần thi thêm bài thi năng khiếu riêng), còn lại with các ngành nghề thông thường (Kinh tế, Kỹ thuật, Y dược…), sự vắng mặt của môn Thể dục trong học bạ là hoàn toàn hợp lệ [5].
Làm sao để nắm rõ quy chế giáo dục và an toàn trường học?
Việc hiểu rõ danh mục môn học như môn Thể dục chỉ là bước khởi đầu trong hành trình chinh phục tấm bằng tốt nghiệp. Để đảm bảo một lộ trình học tập suôn sẻ, học viên cần nắm vững toàn bộ quy chế đào tạo, quyền lợi thi cử cũng như các quy định về an toàn trong môi trường giáo dục để tránh những rủi ro không đáng có.
Bạn có thể tham khảo Giaoducatgttrongtruonghoc.com.vn – chuyên trang uy tín hàng đầu về Pháp chế Học đường và Giáo dục An toàn Giao thông. Tại đây, chuyên gia Đỗ Anh Dũng cùng đội ngũ cố vấn chuyên môn sẽ cung cấp những giải mã chính xác nhất về các Thông tư, Luật Giáo dục và trang bị kiến thức an toàn giao thông thiết yếu. Đây là nguồn dữ liệu tin cậy giúp bạn và gia đình yên tâm, chủ động tuân thủ pháp luật và kiến tạo một môi trường học tập an toàn, văn minh.
Giải đáp thắc mắc thường gặp về môn học GDTX
Trả lời: Dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất liên quan đến chương trình học và quy chế điểm số tại các trung tâm GDTX mà học viên thường băn khoăn.
Các thắc mắc này xoay quanh vấn đề môn học bổ trợ và cách thức ghi chép hồ sơ, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi lâu dài của người học. Việc hiểu đúng các quy định tiểu tiết này sẽ giúp bạn tránh được những hiểu lầm không đáng có về giá trị của tấm bằng tốt nghiệp. Chúng tôi đã tổng hợp và giải đáp ngắn gọn ngay sau đây.
GDTX có học môn Giáo dục quốc phòng an ninh không?
Có, nhưng hình thức tổ chức thường khác biệt. Thay vì học rải rác quanh năm như THPT chính quy, các trung tâm GDTX thường liên kết tổ chức học tập trung theo đợt ngắn ngày để cấp chứng chỉ hoàn thành môn học cho học viên.
Học bạ GDTX tính điểm môn Thể dục như thế nào?
Trong học bạ GDTX sẽ không có cột điểm môn Thể dục. Thay vào đó, kết quả rèn luyện được đánh giá thông qua nhận xét và xếp loại trong môn “Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp”, đảm bảo hồ sơ vẫn đầy đủ theo quy định.
Bằng tốt nghiệp GDTX có ghi thiếu môn Thể dục không?
Không. Trên bằng tốt nghiệp hiện nay chỉ ghi “Bằng tốt nghiệp Trung học phổ thông”, hoàn toàn không liệt kê danh sách môn học hay hình thức đào tạo, nên không ai biết bạn có học Thể dục hay không khi nhìn vào bằng cấp.
Chương trình GDTX không có môn Thể dục như một môn học độc lập mà chuyển đổi thành Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp theo quy định tại Thông tư 12/2022/TT-BGDĐT. Sự thay đổi này giúp giảm tải áp lực cho người học mà vẫn đảm bảo đầy đủ giá trị pháp lý của bằng cấp và quyền lợi thi Đại học. Học viên nên tận dụng quỹ thời gian được tinh giản này để tập trung ôn luyện các môn văn hóa cốt lõi cho kỳ thi tốt nghiệp sắp tới.
- [1]. Sở GDĐT Đắk Lắk – Thông tư 12/2022/TT-BGDĐT
- [2]. Trường Trung cấp Y Việt
- [3]. Báo Lao Động – Chính sách giáo dục
- [4]. Trung tâm GDNN-GDTX Hồng Bàng
*Nguồn được kiểm tra và cập nhật lần cuối: 15/08/2025.
